Zeer korte uitleg DAEB

Korte uitleg DAEB

Bij Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB) doelt men op activiteiten die door ondernemingen verricht worden, daartoe gevraagd door de overheid op grond van het algemeen belang. Alleen afgaande op de signalen van de markt lukt het niet om die diensten voor elkaar te krijgen, althans niet op de manier die door de (lokale) overheid wordt gewenst. Hoewel overheden niet verplicht zijn om bepaalde activiteiten als DAEB aan te wijzen of in te richten, kan het vanuit Europeesrechtelijk oogpunt handig, en soms zelfs noodzakelijk zijn, dit te wel doen. Zo wordt onze publieke omroep wordt voor een groot deel gefinancierd door belastinggeld. De publieke omroep is binnen de EU namelijk als een van de eerste daadwerkelijke DAEB aangewezen.

Wat is een DAEB?

Als de overheid een organisatie die een dergelijke (DAEB-)dienst aanbiedt, specifieke verplichtingen oplegt en daartegenover financieel ondersteunt zodat de dienst op de door de overheid gewenste wijze wordt uitgevoerd, is sprake van een DAEB. Te denken valt aan bepaalde vervoerstrajecten, parkeerbeheer, het verzorgen van gezondheidsdiensten, ambulancevervoer, sociale woningbouw, maar ook lokale schuldhulpverlening en ‘van het gas-af projecten’. Of nog praktischer het continu aanbieden van gas en elektriciteit, het verrichten van openbaar vervoer ook op verliesgevende plaatsen en tijden en met korting voor sociaal zwakke groepen, of duurzame energieopwekking. Het gaat dus om diensten die zakelijk gezien niet rendabel zijn en alleen in het economische verkeer worden verricht als de overheid deze financieel ondersteunt.

Waar stoelt DAEB op en heeft een gemeentebestuur de bevoegdheid?

Het mogen aanwijzen van een DAEB is rechtstreeks terug te voeren op het EU-Werkingsverdrag. Wanneer de overheid de dienst (bijvoorbeeld om proberen te komen tot een duurzame energieopwekking die een substantiële bijdrage kan leveren aan de zowel in Nederland, EU als mondiale schaal afgesproken terugdringing van fossiele brandstoffen) graag uitgevoerd ziet, dan betekent dat nog niet dat zij dat zelf moet doen. Zij kan een onderneming daadwerkelijk belasten met het uitvoeren van deze openbare dienstverlening. Het kiezen van een dergelijke onderneming die aan de gestelde verplichtingen wil/kan voldoen kan op verschillende wijzen plaatsvinden, bijvoorbeeld door een openbare aanbesteding. Wanneer dan de aanbesteding geen reactie van de markt oplevert kan zij de ‘inrichting’ van die dienst zelf vormgeven.